The Elf on the shelf. Wat is dat eigenlijk?
Al een paar jaar zie ik hem langskomen in december: The Elf on the shelf. Met dank aan mijn internationale vriendengroep is er in de aanloop naar kerst geen ontkomen aan: mijn tijdlijn op Facebook en mijn boards op Pinterest worden overspoeld met foto’s van de beroemde elf. Ik vind hem zelf nogal creepy, om eerlijk te zijn, dat is een van de redenen dat ik er meestal voorbij surf en er weinig aandacht aan schenk. Maar wat blijkt?
Kinderboek
The Elf on the Shelf is een kinderboek! Dat meen je niet? Dat enge poppetje met dat goedkope rode pakje en die enge ogen die ik in de meest ongemakkelijke houdingen tegenkom op internet, is een kinderspeeltje?
FunFact: In de 10 jaar sinds de geboorte van The Elf on the Shelf zijn 7 miljoen exemplaren verkocht. Dit staat gelijk aan € 10 miljoen per jaar.
Het rijmende verhaal is in 2005 geschreven door Chanda Bell en Carol Aebersold, en de illustraties zijn verzorgd door Coë Steinwart en is eigenlijk vrij simpel: het is niet zomaar dat de Kerstman precies weet wie stout is geweest en wie zich goed heeft gedragen. Santa Claus heeft zijn spionnen. Inderdaad: de elfjes. Zij verstoppen zich gedurende de periode tussen Thanksgiving (de vierde donderdag in november) en de Kerstdagen overdag in de huizen van de families om de kinderen te bespioneren. De elfjes vliegen ’s avonds weer terug naar de Noordpool om verslag uit te brengen aan de Kerstman. Hoe kan de Kerstman anders weten welke kinderen zich goed hebben gedragen?
De Klikkende Elf
De traditie die dankzij het boek is ontstaan is best grappig: ouders verstoppen de elf, die bij het boek ($ 30) geleverd wordt, elke avond op een andere plek, zodat het voor de kinderen ’s ochtends een spannende zoektocht is. Waar heeft de elf zich vandaag weer verstopt? Dit levert soms hilarische foto’s op. Een elf die boven de vissenkom zit met een zelfgemaakte hengel bijvoorbeeld. Of in het bad met een poppenborsteltje en zeep. Maar de achterliggende gedachte die dankzij het boekje de boventoon voert, is natuurlijk best ongemakkelijk: de elfjes zijn verklikkers die alles wat ze in het gezin zien, doorbrieven aan de Kerstman.”Ik zie en rapporteer alles wat je doet!” waarschuwt de elf in het boek. De undercover Elf is geboren. Of is het Big Brother Elf?
FunFact: De Elf is in vier verschillende, politiek correcte, versies verkrijgbaar: blank en gekleurd, in beide versies zowel mannelijk als vrouwelijk.
De kritiek op het boek is dan ook niet mals: het zou kinderen laten geloven dat het normaal is dat iedereen met je meekijkt. Ook in privé situaties. Of zoals een IT professor het uitlegde op een educatief Platform: Als het okay is voor de Elf om jou te bespioneren in je eigen huis, waarom zou dit dan niet voor Nasa gelden? Als je de elf in huis haalt, leer je je kinderen dat het prima is om geen privacy te hebben. Als de elf goed over je rapporteert aan de Kerstman, wordt je goed beloond, met veel cadeau’s. Maar wat gebeurt er met de kinderen gedurende de rest van het jaar, als de elf weer terug is op de Noordpool? Mogen ze dan ondeugend zijn? Ik ben blij dat mijn kinderen niet meer in de leeftijd zijn waarop ik in de verleiding kom om aan de hype mee te doen. De spanning van Sinterklaas bracht al genoeg stress voor ze.
FunFact: The Elf on the Shelf heeft een Nederlandse variant gekregen: het is nu mogelijk een Zwarte Piet te adopteren.