Rouwen, hoe doe je dat?
Er rolt een traan over mijn wang. Met kalme stem legt Mary Frances O’Connor uit hoe de hersenen tijd nodig hebben om te her-programmeren. De schrijfster maakt duidelijk hoe lastig het is voor mijn hersenen om te begrijpen dat de wereld anders in elkaar steekt, nu mijn man overleden is.
Ik vermijd oogcontact met de andere mensen in de coupé en zoek in mijn handtas naar mijn zonnebril. Mary Frances O’Connor praat ondertussen verder in mijn koptelefoon. Haar woorden voelen als twee troostende armen. Ze maakt duidelijk hoe lastig het is voor mijn hersenen om te begrijpen dat de wereld anders in elkaar steekt.
Dat hij is overleden, betekent niet dat hij niet bij me is
Dat hij is overleden, betekent niet dat hij niet bij me is. Hij is bij me als ik een jurk aantrek, waarvan ik weet dat hij hem mooi vond. Of als ik een paar laarzen koop, waarvan ik zeer zeker weet dat hij ze vreselijk zou vinden. Hij is, mopperend, bij me als Ajax verloren heeft.
Mijn hersenen hebben al sinds onze eerste ontmoeting een plekje vrijgemaakt voor ons. Ons plekje heeft zich verankerd in mijn hersenen, is aangevuld, gegroeid in 36 jaar. Net als mijn liefde voor hem zal blijven, zo zal het gedeelte in mijn hersenen dat ons is, er ook altijd zijn.
Er is een speciaal hoekje in mijn hersenen alleen voor ons
Dat gedeelte is na zijn overlijden misschien wel ge-update, maar niet gedeletet. En net als bij een computer zal dat updaten niet altijd zonder error gaan. Soms is er nog een update nodig. En daarna nog een.
Het moment van verdriet dat me overvalt als ik zijn handschrift zie, of zijn advies nodig heb, dat besef van verlies is er. Maar gelukkig niet meer de hele tijd. Niet meer elk moment. Het is alleen dat ik mezelf opnieuw moet uitvinden. Er is een reden dat rouwen een werkwoord is. De wijze waar Mary Frances het rouwproces aanschiet, brengt me troost en ik ben teleurgesteld als de podcast is afgelopen.
Verdriet overvalt me als ik zijn handschrift zie
Ik sta op als mijn station wordt omgeroepen. De mevrouw naast me staat ook op en drukt een zakdoek in mijn hand. Ze legt haar hand even troostend over de mijne voordat ze uitstapt en in de menigte voor de roltrap verdwijnt. Achter mijn zonnebril voel ik hoe de volgende traan verraderlijk naar beneden glijdt. Dat is de schuld van Mary Frances O’Connor.
Het boek van Mary Frances O’Connor over rouwen heet The Grieving Brain.